Betrokkenheid creëren bij abstracte onderwerpen is in de praktijk vaak een frustrerende aangelegenheid. Zowel in grote thema’s als de energietransitie, circulaire economie, een woonvisie, klimaatadaptatie als een intern verandertraject, loop je er vroeg of laat tegenaan: hoé bereik en betrek je belanghebbenden bij jouw traject? Hoé zorg je dan ook nog eens dat deze gaan meedoen, zodat de transitie ook echt vorm kan krijgen? En: hoé meet je of je succesvol bent?
Ze komen niet!
Als expert ben je volop bezig met jouw opgave. Je gaat aan de slag met jouw visie/beleid/voorstel en wilt ook input van ‘buiten’ verzamelen. De samenleving betrekken. Want uiteindelijk ga jij alleen resultaat boeken als anderen mee gaan doen. Maar jij bent geen participatie expert, en dat hoeft ook niet! Je schakelt iemand in voor het maken van de participatieaanpak. Hierin staan zoveel mogelijk meetbare doelstellingen en tools worden uitgewerkt. Een online platform, een reeks workshops en informatieavonden, misschien een informatiemarkt. Prima. Maar dan ga je aan de slag en ... mensen komen niet. Hoe kan dat? Ze vinden jouw verhaal abstract, snappen het niet of denken dat ze toch geen echte invloed hebben (en wellicht hebben ze gelijk ...). Er ontstaat wellicht zelfs weerstand.
Er moet toch een oplossing zijn?
Een eenvoudig recept bestaat niet, maar er zijn wat belangrijke sleutels. Het gaat om de manier waarop je naar belanghebbenden kijkt en er mee samenwerkt. En ook over duidelijke kaders meegeven aan jouw participatievraag en duidelijk verwachtingenmanagement richting jouw belanghebbenden. De uitdaging of opgave in jouw portefeuille is niet alleen van jou of de gemeente, maar van de samenleving. De oplossing ligt dan ook in de wijze waarop je die samenleving benadert en betrekt. Jij bent de expert, maar het antwoord ligt niet per definitie bij jou!
Zet eens een andere bril op!
Ik daag je uit om vanaf nu anders kijken naar en werken met ‘jouw’ belanghebbenden:
Belanghebbenden zijn jouw voornaamste partners om verandering te bewerkstelligen. Jouw expertverhaal klopt, maar wat er mogelijk mist, is de taal, de inzichten en de beleving van de mensen om wie het gaat. Toets informeel en regelmatig of je ‘on track’ bent. Een bakkie koffie in de wijk of met informele leiders kan veel inzicht bieden. Ook serious games en creatieve werkvormen werken goed.
Maak het klein en concreet, maar zorg dat het grotere verhaal steeds helder is. Draai het principe van NIMBY om: werk in kleine interventies en projecten dichtbij. Vertaal grootse abstracte problemen naar de leefwereld van mensen. Klimaatadaptatie? In de wijk werk je met bewoners samen aan de wateroverlast. Mobiliteit? Ga met de buurt in gesprek over hun behoeftes en mogelijke oplossingen voor bijv. deelmobiliteit. Zorg dat jouw abstracte onderwerp beleefbaar wordt voor belanghebbenden. Dit zorgt voor ruimte en begrip, ook het urgentiebesef wordt vergroot. Hoe meer afgebakend de vraag, hoe groter het urgentiebesef!
Manage de verwachtingen. De snelste manier om een project de nek om te draaien is schijnparticipatie. Belanghebbenden willen gewoon weten: hebben we te maken met een blanco vel, kom je als overheid het sentiment peilen of informatie geven? Over welk deel binnen jouw projecten kunnen belanghebbenden meedenken? Als er geen ruimte voor participatie is, noem het dan ook niet zo. Zorg voor heldere communicatie en heldere verwachtingen. Wees duidelijk en koppel regelmatig terug, daarmee voorkom je een hoop ellende.
Werk van buiten naar binnen. Experimenteer waar daar ruimte voor is samen met belanghebbenden met mogelijke oplossingen. Waardeer initiatief en versterk waar mogelijk. Breng de ervaringen terug naar ‘binnen’ en neem (heel belangrijk!!) je collega-projectleiders, beleidsadviseurs en ontwikkelaars mee in de ontwikkeling.
Laat kpi’s … los. Een beweging creëer je niet op papier en slechts zelden door doelstellingen als ‘70% van de omwonenden weet wat … is’. Maak de drempel om te starten met participatie niet te hoog! Ga experimenteren en gebruik ambassadeurs, voorbeelden, zet deze in het licht en versterk ze. Monitor de verandering met kwalitatief onderzoek en verhalen.
Heb je zin om de uitdaging aan te gaan en wil je een keer sparren over jouw aanpak? Ik help je graag!
Geschreven door: Judith Vinkenvleugel
Comments